Święta Zofia
Święta Zofia należy do najstarszych świętych. Dlatego wiedzę o niej przekazują nam głównie legendy. Wydaje się, że w Polsce w jedno zlały się wspomnienia o dwóch świętych: świętej Zofii z Rzymu i św. Zofii z trzema córkami, których pamiątkę obchodzi się 15 maja. Tymczasem15 maja jest dniem poświęconym świętej Zofii z Rzymu
Św. Zofia miała być
młodą rzymianką, która podczas prześladowania chrześcijan za
panowania cesarza Dioklecjana w 305r. poniosła męczeńską śmierć za
wiarę. Ok. 846r. papież Sergiusz II przeniósł jej relikwie do
kościoła św. Marcina na Wzgórzach (ai Monti) w Rzymie, gdzie
złożono je pod głównym ołtarzem.
W ikonografii św. Zofia z Rzymu przedstawiana jest jako męczennica,
czasem z mieczem i kadzią, co pozwala wnioskować o jej śmierci i
męczeństwie. Najczęściej jednak występuje z księgą i gałązką palmy.
Jest wzywana w przypadkach późnych mrozów i w modlitwach
o pomyślny rozwój ziemiopłodów.
30 września czci się świętą Zofię z trzema córkami a wspomnienie jej trzech córek- 1 sierpnia
Żywot św. Zofii ma
charakter przede wszystkim legendarny. Urodziła się w I w.
prawdopodobnie w Mediolanie. Po śmierci męża, zamożnego mediolańczyka,
udała się do Rzymu razem z trzema córkami, których imiona
brzmiały: Pistis (wymieniana także jako Fides - Wiara), Elpis (Spes -
Nadzieja) i Agape (Caritas - Miłość). Prawdopodobnie pragnęła zostać
męczennicą za wiarę. W trakcie jednego z prześladowań chrześcijan
namiestnik Antioch nakazał jej złożyć na ołtarzu Diany ofiarę kadzidła.
Zofia stanowczo odmówiła. Wtedy na oczach matki poddano
wyszukanym torturom jej córki. Zofia, cierpiąc strasznie,
zachęcała jednak córki do wytrwania w wierze. Według jeden z
wersji legendy po śmierci córek zabito również Zofię.
Według innej wersji namiestnik Antioch, zdumiony męstwem Zofii, miał ją
zostawić przy życiu. Jednak Zofia zmarła z bólu na grobie
córek trzy dni później.
Kult świętej był bardzo wczesny w Kościele zarówno na Wschodzie,
jak i na Zachodzie. Papież Paweł I
(756-767) sprowadził relikwie św. Zofii do
kościoła S. Silvestro in Capite w Rzymie. Dzisiaj relikwie Zofii i jej
córek znajdują się w kościele św. Pankracego w Rzymie.
Św. Zofia jest patronką wdów, wzywamy ją także w potrzebach i
niedoli. Kult jej był bardzo żywy szczególnie w średniowieczu -
wtedy często zamawiano tzw. msze do św. Zofii.
W ikonografii przedstawiana jest prawie zawsze razem z trzema
córkami, często mają one miecze, co ma obrazować śmierć przez
ścięcie. Czasami ukazywana jest także z księgą i gałęzią palmową (co
może być skutkiem mylenia jej ze św. Zofią z 15 maja).
